Theo quy định hiện hành của Luật Bảo hiểm y tế và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Bảo hiểm y tế, thì nhóm đối tượng là người thuộc diện bảo trợ xã hội (khoản 13, Điều 12 Luật BHYT); người nghèo; người dân tộc thiểu số sinh sống tại vùng có điều kiện kinh tế xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn (khoản 14, điều 12 Luật BHYT) khi đi khám chữa bệnh phải cùng chi trả 5%; nhóm người cận nghèo phải cùng chi trả 20%.... Theo dự thảo sửa đổi, bổ sung Luật Bảo hiểm y tế dự kiến trình Quốc hội vào kỳ họp tháng 5 đến, người nghèo sẽ không còn phải đồng chi trả viện phí (phần 5%). Việc sửa đổi Luật BHYT lần này sẽ làm rõ hơn nhiệm vụ, quyền hạn của các bên liên quan, củng cố và nâng cao vai trò quản lý nhà nước về BHYT; bảo đảm hài hòa quyền lợi và trách nhiệm giữa người bệnh, cơ sở cung ứng dịch vụ và khả năng chi trả của Quỹ BHYT, góp phần giảm gánh nặng chi phí y tế trực tiếp từ tiền túi của cá nhân, hộ gia đình. Việc điều chỉnh sửa đổi Luật BHYT đồng hành với các đề án của Chính phủ phê duyệt do Bộ Y tế trình như đề án thực hiện lộ trình tiến đến bảo hiểm y tế toàn dân, đề án giảm tải bệnh viện. Do đó, dự thảo luật lần này sẽ thu hẹp quyền lợi của bệnh nhân vượt tuyến, trái tuyến và một trong những điểm mới nhất của lần sửa đổi này là người nghèo sẽ không phải chi trả tiền viện phí.
Tham vấn cán bộ xã và người dân về chính sách giảm nghèo
Để tạo điều kiện cho người dân tham gia BHYT được bảo đảm quyền lợi, tiến đến bảo hiểm toàn dân, thì dự thảo sửa đổi, bổ sung Luật BHYT lần này quy định người thuộc hộ nghèo; người dân tộc thiểu số sinh sống ở vùng kinh tế khó khăn, người thuộc diện hưởng bảo trợ xã hội được Quỹ BHYT thanh toán 100% chi phí khám chữa bệnh thay vì 95% như hiện nay; đồng thời, người cận nghèo cũng được thanh toán 95% chi phí khám chữa bệnh thay bằng mức 80%, thân nhân của người có công (khoản 15, điều 12 Luật BHYT) cũng được nâng từ 80% lên 100% so với quy định cùng chi trả hiện nay của Luật BHYT. Đối với tỉnh Quảng Nam, từ năm 2012 đến nay người dân tộc thiểu số sinh sống tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn khi tham gia khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế công lập đã được ngân sách tỉnh Quảng Nam cấp bù số tiền 5% phần cùng chi trả nêu trên theo quy định. Riêng đối với người nghèo, do ngân sách tỉnh còn khó khăn nên không thực hiện được. Đối với người cận nghèo, ngân sách tỉnh cũng đã thực hiện hỗ trợ 50% mệnh giá mua thẻ Bảo hiểm y tế để tạo điều kiện cho hộ cận nghèo giảm chi phí về y tế, góp phần giảm nghèo bền vững.
Việc bãi bỏ cùng chi trả với người nghèo và một số đối tượng nêu trên là phù hợp với mục tiêu công bằng xã hội, chính sách tập trung cho người yếu thế, người có công với nước, giúp không chỉ người nghèo, người cận nghèo khi tham gia BHYT được nâng quyền lợi mà các đối tượng khác, nếu tham gia BHYT liên tục cũng sẽ được tăng mức chi trả viện phí từ Quỹ BHYT trừ trường hợp vượt tuyến, trái tuyến, sử dụng dịch vụ cao chi phí lớn.. Ngoài ra, một điểm mới nữa trong Dự thảo Luật BHYT (sửa đổi) lần này sẽ tăng tính ràng buộc, trách nhiệm với người tham gia BHYT. Bởi hiện nay, độ bao phủ BHYT cả nước đạt xấp xỉ 70% (Quảng Nam cuối năm 2013 đạt 78,43%, tương ứng 1.127.602 người), tuy nhiên đối tượng tham gia chủ yếu là diện được hỗ trợ, diện bắt buộc và những người thường xuyên ốm đau, bệnh tật. Với nhóm 30% còn lại là đối tượng tham gia BHYT tự nguyện, việc vận động tham gia rất khó khăn. Nguyên nhân một phần do quy định tham gia BHYT theo trách nhiệm chưa có tính ràng buộc cao, các chế tài xử phạt không tham gia BHYT vẫn chưa đủ mạnh. Nếu không quy định bắt buộc sẽ có nhiều nhóm đối tượng, nhất là những người khỏe mạnh, có thu nhập cao sẽ không tham gia BHYT và chỉ còn những người thường xuyên đau ốm, già cả... mới tham gia BHYT, gây nguy cơ mất cân đối quỹ, ảnh hưởng đến tính bền vững của BHYT (riêng Quảng Nam năm 2012 mất cân đối 8,796 tỷ đồng, 2013 là 87,885 tỷ đồng). Cùng với việc quy định bắt buộc các nhóm đối tượng tham gia BHYT, để tiến tới BHYT toàn dân, cần có chính sách khuyến khích cụ thể, nhất là chính sách BHYT theo hộ gia đình và dự thảo sửa đổi, bổ sung Luật BHYT đã đưa ra quy định những trường hợp tham gia BHYT theo hộ gia đình được giảm trừ mức đóng cho các thành viên. Cụ thể, người thứ nhất trong gia đình đóng BHYT đúng mức phí quy định, từ người thứ 2 đến thứ 5 đóng lần lượt bằng 80%, 70%, 60%, 50% và từ người thứ 6 trở lên đóng bằng 40% mức đóng của người thứ nhất… như vậy sẽ rất khuyến khích người dân tham gia, đảm bảo công bằng về quyền lợi cho các nhóm đối tượng tham gia BHYT, đồng thời quản lý chặt chẽ thẻ BHYT, nhất là khắc phục tình trạng bị trùng thẻ BHYT như thời gian qua./.