Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh Quảng Nam tại Công văn số 4703/UBND-VX ngày 07/11/2014 về việc đẩy mạnh công tác điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo và thực hiện chính sách khuyến khích thoát nghèo. Sở Lao động - Thương binh và Xã hội đã ban hành Công văn hướng dẫn quy trình, hồ sơ thẩm định kết quả điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo năm 2014.
Hội nghị chuyên đề về công tác điều tra, rà soát hộ nghèo năm 2014Qua công tác kiểm tra, phúc tra của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, thì một số huyện, thành phố vẫn chưa có văn bản chỉ đạo triển khai ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh tại Công văn số 4703/UBND-VX và hướng dẫn của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tại Công văn số 1487/LĐTBXH-BTXH, đồng thời còn bộc lộc nhiều hạn chế lớn trong công tác điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo, đó là các địa phương chưa thực hiện nghiêm túc Chỉ thị số 17/CT-UBND ngày 09/9/2013 của UBND tỉnh như chưa kiên quyết đưa ra khỏi danh sách hộ nghèo đối với những hộ lười lao động, những hộ có người có quyền và nghĩa vụ phụng dưỡng (ông bà, cha mẹ) có điều kiện về kinh tế nhưng cố ý tách hộ để đưa vào danh sách hộ nghèo (kể cả những hộ đã có tên trong danh sách hộ nghèo năm 2013 trở về trước), những hộ không thuộc diện nghèo nhưng địa phương vẫn đưa vào danh sách hộ nghèo để giải quyết chính sách giáo dục, y tế,... Hồ sơ, thủ tục xác định hộ nghèo mới, hộ cận nghèo mới, hộ thoát nghèo không đảm bảo quy trình quy định; Phiếu điều tra không ghi chép đầy đủ thông tin, đúng biểu mẫu quy định, cá biệt có địa phương sử dụng lại phiếu điều tra và thu thập thông tin của năm 2013 mà không thực hiện điều tra, rà soát cho năm 2014 hoặc sử dụng tài liệu điều tra năm 2010. Số hộ nghèo và tỷ lệ hộ nghèo của một số địa phương có mức giảm ít, chậm hơn so với mức giảm năm 2013 trở về trước (khi chưa có chính sách khuyến khích thoát nghèo); một số địa phương giảm tỷ lệ hộ nghèo nhưng lại tăng số hộ cận nghèo và tỷ lệ hộ cận nghèo hoặc tỷ lệ hộ nghèo giảm nhưng số hộ nghèo không giảm.
Kiểm tra tieensn độ, kết quả điều tra hộ nghèo, cận nghèo và Chính sách khuyến khích thoát nghèo tại xã Hương An, Quế SơnTrong việc triển khai thực hiện chính sách khuyến khích thoát nghèo, nhiều địa phương không xây dựng và ban hành kế hoạch triển khai thực hiện chính sách, không chỉ đạo, phân công nhiệm vụ cụ thể cho các ngành để tổ chức thực hiện, chưa có sự tham gia vào cuộc của MTTQ và các đoàn thể nhân dân; người nghèo và cán bộ thôn, xã chưa nắm được đối tượng, điều kiện đăng ký thoát nghèo theo quy định tại Quyết định số 2813/QĐ-UBND, từ đó xảy ra tình trạng hộ cận nghèo cũng đăng ký thoát nghèo; hộ nghèo thuộc diện chính sách bảo trợ xã hội (trong hộ không có người nào còn khả năng lao động), hộ nghèo là hộ cao tuổi không có người có nghĩa vụ và quyền phụng dưỡng, tuổi cao (trên 70 tuổi), hộ nghèo có nguồn thu nhập phụ thuộc (hưởng trợ cấp từ nhà nước như trợ cấp người có công,...), hộ nghèo không có kế hoạch tổ chức sản xuất kinh doanh mới so với những năm trước (khi còn nghèo) hoặc không chứng minh được nguồn thu nhập tăng thêm để thoát nghèo bền vững,... Những trường hợp nêu trên vẫn được thôn và UBND xã xác nhận vào đơn đăng ký thoát nghèo. Có địa phương khi hộ nghèo vừa làm đơn đăng ký thoát nghèo, thôn và xã không thực hiện điều tra, rà soát theo quy trình quy định để công nhận hộ thoát nghèo mà đưa ra khỏi danh sách hộ nghèo để đề nghị hưởng chính sách khuyến khích.
Để kết quả điều tra, xác định hộ nghèo, hộ cận nghèo chính xác, phản ánh đúng thực trạng, thực hiện đúng quy trình hướng dẫn làm cơ sở thực hiện hiệu quả chính sách khuyến khích thoát nghèo, khắc phục những tồn tại, hạn chế nêu trên. Ngày 03/12/2014, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tiếp tục ban hành Công văn số 1595/LĐTBXH-BTXH đề nghị UBND các huyện, thành phố chỉ đạo triển khai thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của UBND tỉnh tại Công văn số 4703/UBND-VX ngày 07/11/2014; đồng thời chỉ đạo Ban Chỉ đạo điều tra rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo tổ chức kiểm tra, phúc tra theo đúng quy trình thẩm định tại Công văn số 1487/LĐTBXH-BTXH, trong đó giao Chi cục Thống kê chịu trách nhiệm thẩm tra tính chính xác đối với phiếu điều tra thu nhập của hộ gia đình (Phiếu B). Quá trình thẩm tra phải so sánh, đối chiếu kết quả giảm số hộ nghèo, tỷ lệ hộ nghèo; số hộ cận nghèo, tỷ lệ hộ cận nghèo năm 2014 so với năm 2013 để so sánh với kết quả giảm của năm 2013 so với năm 2012 để nhận biết biến động bất thường về kết quả điều tra của từng thôn, khối phối và từng xã, phường, thị trấn (thôn, xã). Đặc biệt là cấp xã chỉ đạo các thôn và xã tổng hợp, phân loại và báo cáo cụ thể từng nhóm đối tượng hộ nghèo phát sinh năm 2014 (Hộ không nghèo, không cận nghèo rơi xuống nghèo, gồm hộ tái nghèo, hộ nghèo mới; Hộ cận nghèo rơi xuống nghèo) và hộ nghèo thoát nghèo năm 2014 (Hộ thoát nghèo vượt lên ở hộ cận nghèo; Hộ thoát nghèo vượt qua cận nghèo; Hộ thoát nghèo do chết cả hộ hoặc chuyển đi địa phương khác).
Đối với những địa phương có số hộ nghèo mới phát sinh nhiều, đặc biệt là hộ tái nghèo thì đề nghị kiểm tra, phúc tra, giải trình bằng văn bản nguyên nhân tái nghèo (vì sao đã thoát nghèo nay lại tái nghèo, có tình trạng "luôn phiên" nghèo để hưởng chính sách không ?). Quá trình thẩm tra, phúc tra kiên quyết loại khỏi danh sách hộ nghèo đối với những hộ không đủ điều kiện nhưng địa phương đã đưa vào danh sách hộ nghèo (do không thực hiện nghiêm túc Chỉ thị số 17/CT-UBND của UBND tỉnh, do địa phương đưa vào để hưởng chính sách y tế, giáo dục,...) và những trường hợp nêu trên không thuộc diện đối tượng hưởng chính sách khuyến khích thoát nghèo theo Quyết định số 2813/QĐ-UBND của UBND tỉnh. Bên cạnh đó, địa phương cần phân loại nhanh hộ nghèo có khả năng thoát nghèo, hộ nghèo không có khả năng thoát nghèo; hộ nghèo thuộc diện chính sách bảo trợ xã hội, hộ nghèo thuộc diện chính sách giảm nghèo trên địa bàn để đề ra mục tiêu và giải pháp hỗ trợ cụ thể. Kiên quyết chống bệnh thành tích trong thực hiện chỉ tiêu giảm nghèo, nhưng cũng không để xảy ra trường hợp lợi dụng để hưởng các chính sách của Nhà nước đối với hộ nghèo, hộ cận nghèo theo chỉ đạo của UBND tỉnh tại Công văn số 2906/UBND-VX ngày 06/8/2013.
Đối với việc thực hiện chính sách khuyến khích thoát nghèo bền vững theo Quyết định số 2813/QĐ-UBND, UBND các huyện, thành phố chỉ đạo tổ chức thẩm tra chặt chẽ đơn đăng ký thoát nghèo và hồ sơ điều tra, rà soát công nhận hộ thoát nghèo của cấp xã trước khi phê duyệt số lượng, danh sách hộ thoát nghèo đủ điều kiện hưởng Chính sách khuyến khích theo Quyết định số 2813/QĐ-UBND của UBND tỉnh. Thực hiện phê duyệt và chịu trách nhiệm toàn bộ về danh sách hộ thoát nghèo đủ điều kiện hưởng Chính sách khuyến khích thoát nghèo bền vững của địa phương; tổng hợp, báo cáo số lượng, danh sách và dự toán kinh phí thực hiện chính sách đối với số hộ đủ điều kiện gửi Sở Lao động - Thương binh và Xã hội cùng với Quyết định phê duyệt kết quả điều tra hộ nghèo, hộ cận nghèo năm 2014 của địa phương. Bên cạnh đó các địa phương tổng hợp, phân loại hộ nghèo có khả năng thoát nghèo, hộ nghèo không có khả năng thoát nghèo, hộ nghèo thuộc diện chính sách giảm nghèo (là hộ nghèo, có ít nhất một thành viên trong hộ còn khả năng lao động) và hộ nghèo thuộc diện chính sách bảo trợ xã hội (là hộ nghèo nhưng không còn thành viên nào trong hộ có khả năng lao động) để xây dựng kế hoạch giảm nghèo và kế hoạch thực hiện chính sách khuyến khích thoát nghèo bền vững năm 2015.
Các địa phương phải hoàn thành, phê duyệt kết quả điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo chính thức năm 2014phải hoàn thành trước ngày 20/12/2014 để tổng hợp, tham mưu UBND tỉnh phê duyệt, báo cáo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, đồng thời làm cơ sở thực hiện các chương trình, chính sách, dự án hỗ trợ giảm nghèo và an sinh xã hội năm 2015. Nội dung báo cáo với UBND tỉnh được thực hiện theo quy định tại Thông tư số 24/2014/TT-BLĐTBXH của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội./.